Glüten ve Zararları Nedir ?
Son bir kaç yıldır günlük olarak tükettiğimiz bir çok gıdanın içerisinde Glüten Adında bir madde olduğunu ve bu maddenin bazı durumlarda çok zararlı olduğunu öğrendik. Öyle ki her geçen gün yapılan bilimsel araştırmalar Glüten adı verilen bu maddenin bir çok farklı rahatsızlığına yol açtığını gösteriyor. Bugün sizlerle Gluten ve zararları konusunda bilgilendirmek istiyorum.
Glüten Nedir ?
Glüten İngilizce kökenli bir kelimedir ve kökeni “”Glue” dur ve yapıştırıcı diğer bir değişle tutkal anlamına gelir.
Gluten bir protein çeşididir. Adının tutkaldan gelmiş olmasının nedeni saf halindeyken tutkal benzeri yapışkan bir yapıya sahip olmasıdır. Glüten, buğday,arpa, çavdar ve kavuzlu buğdayın içerisinde bulunur.
Bu tahıllar günümüzde sofralarımızda tükettiğimiz bir çok gıdanın içerisinde bulunmaktadır. Özellikle buğday unu ile yapılan ekmek ve ekmek türevi gıdaların piştiği zaman lastiksi sakız gibi olmalarına neden olan şey glüten adı verilen bu proteindir.
En Yüksek Miktarda Glüten içeren Besinler Nelerdir ?
Buğday, Kavuzlu buğday, Çavdar ve arpanın kendilerinin yanı sıra en yüksek miktarda Glüten içeren besinler
- Ekmek
- Lavaş
- Pide
- Makarna
- Erişte
- İrmik
- Kepek
- Bulgur
- Kahvaltılık gevrekler
- Arpadan üretilen Malt içecekler ( Ör. Bira )
- Poğaça ,
- Simit,
- Açma ,
- Börek,
- Kek,
- Pasta
- Turta (tart)
- Kurabiye ve benzeri unlu gıdalar
- Çatal , Kraker, galeta,grisini gibi gıdalarda da glüten vardır sert ve yapışkan sakız dolusu olmayan yapılarına aldanmayın
- Bisküviler
- Bar Çikolatalar
- İşlenmiş et (salam,sucuk vb )
- İşlenmiş Et suyu ( Bulyon )
- Paketli mısır cipsleri ve patates kızartması cipsleri ve benzerleri
- Baharat karışımları
- Hazır Çorbalar ve çorba harçları
- Hazır harçlar
- Tam damıtılmamış ve tadı benzetilmiş sirkler .
- Sakızlar
- şeker (glütensiz sakızlar da mevcuttur).
- Soya sosu,
- salata sosları
- Soslu kuru yemişler
- İşlenmiş yağlar
Yukarıda paylaştığım gıdaların yanı sıra işlenmiş bir çok gıda da buğday kullanılır. Yukarıda belirtilen gıdaların bazıları glütensiz olarak da üretilmektedir.
Glüten Zararlı mıdır ?
Glüten Ailesinin en başta gelen üyeleri Gliadin ve Glutenin dir. Bu tahıl ürünlerinin içerisinde bulunan Gliadin insan vücudu açısından en fazla olumuz etki yaratanı’dır.
Her insan glüten’den olumsuz etkilenmez yani glüten herinsan için zararlıdır demek doğru değildir. Fakat Özellikle Çölyak hastalarının Glüten içeren gıdalar tüketmeleri ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Çölyak hastalarının yanı sıra Glüten Intoleransı (Glüten Duyarlılığı) ve Buğday alerjisi olan insanların Güten içeren gıdaları tüketmekten kaçınmaları gerekir.
Çölyak Hastalığı Nedir ?
Çölyak bir Otoimmun bozukluktur ve ciddi bir rahatsızlıktır. Semptomları farklı rahatsızlıklar gibi görünmesi dolayısı ile Çölyak hastası olan insanların yaklaşık %80’i bu hastalığa sahip olduklarından habersizdir. Uzmanların tahminine göre insanların yaklaşık %1 i Çölyak hastasıdır
Çölyak hastalığına sahip olan insanların bağışıklık sistemleri, vücuda gıda ile giren glüten’i yabancı bir istilacı olarak algılar. Bu istilacıyı vücuttan atmak için glütene saldırır. Bu aslında bir vücudun doğal bir korunma refleksidir fakat Glüten’e saldırırken aynı zamanda bağırsakları kaplayan hücrelere de saldırır.
Bu saldırı bağırsağı korumak için kaplayan hücrelere zarar verir. Bağırsak duvarının zarar görmesi kansızlığa ( anemi) , besin eksikliğine, ciddi sindirim bozukluklarına ve buna bağlı birçok ciddi hastalığa yol açabilir.
Çölyak Hastalığının Belirtileri Nelerdir ?
Çölyak hastalığının en önde gelen belirtileri sindirim organlarında rahatsızlıklarıdır,
- dışkının normalden daha kötü kokması
- ince bağırsak bozuklukları,
- şişkinlik,
- ishal,
- kabızlık,
- nedensiz kilo kaybı ,
- baş ağrısı,
- yorgunluk,
- deri döküntüleri,
- depresyon .
Bu belirtilerin çoğu sindirim sistemi organları ile ilgilidir ama belirttiğimiz gibi çölyak hastası olan bazı insanlarda yorgunluk ve anemi gibi semptomlar ortaya çıkar. Bu nedenle çölyak hastalığının teşhis edilmesi bazen zor olabilir.
Gluten İntoleransı Nedir ?
Birçok insan, çölyak hastası olmamasına rağmen glutene karşı hassastır.
Çölyak dışı glüten intoleransının kesin bir tanımı henüz koyulamamıştır. Gluüen Intoleransı Teşhisi, hastanın çölyak hastası ve glutene alerjisi olmamasına rağmen glütene olumsuz tepki vermesi üzerine koyulmaktadır.
Belirtilerin farklı rahatsızlıklara benzerliği ve tanımın kesin olarak koyulamaması nedeni ile Kesin olmamakla birlikte uzmanlar insanların yaklaşık %13 e kadarının ünün çölyak dışı gluten hassasiyeti olabileceğini tahmin etmekteler.
Gluten duyarlılığının belirtileri Nelerdir ?
Glüten İçermeyen Tahıllar Nelerdir ?
Çok az tahıl ve tohum çeşidi glüten içermez.
- Amarant
- Ararot
- Darı
- Karabuğday
- Keten
- Kinoa
- Mısır
- Beyaz Pirinç
- Süpürge darısı
- Tapyoka
- Yulaf ( Yulaf doğal olarak glütensizdir fakat işenndikten sonra glüten içerebilir. Bu sebepten dolayı “glutensiz” etiketini taşıyan ürünleri tüketmekteye gayret etmeliyiz.
Gluten içermeyen Gıdalar Nelerdir ?
Gluten içermeyen birçok yiyecek mevcuttur
- Mantar
- Kırmızı Et
- Tavuk eti
- Balık ve diğer deniz ürünleri
- Yumurta
- Süt
- Peynir
- yoğurt
- Meyveler
- Sebzeler
- Bakliyatlar
- Sert kabuklu kuru yemişler
- Tereyağ
- Saf Sızma Zeytinyağ
Glutensiz Beslenme Faydalı mıdır , Glutensiz Beslenme Nasıl Olur ?
Glutensiz beslenmenin herhangi bir zararı yoktur . Herhangi bir şekilde glüten İntoleransınız, çölyak rahatsızlığınız yada Glüten alerjiniz yoksa bile sindirime yardım edecek şekilde glütensiz beslenmenin yaşam kalitenizi arttıran faydaları vardır.
Günümüzde glütensiz beslenmek tüketeceğimiz gıdaları seçmezsek çok zordur. Öncelikle tüketeceğiniz gıdaların etiketlerini okumak gerekmktedir. Tabi dışarıdan beslenme durumunda glütensiz besleniyor olmanız ne yazık ki size verilecek olan bilginin doğruluğu ile sınırlıdır.
Mümkün olduğunca yukarıda sizlerle paylaştığım işlenmemiş, doğal ve sağlıklı gıdaları tüketmeniz öncelik taşımaktadır.
SAĞLIK İLE İLGİLİ DİĞER FAYDALI YAZILARI OKUMAK İÇİN HEMEN TIKLAYIN…
Sağlıklı günler dilerim
